Fundacja
profesjonalizmu prawnego
Zadzwoń do nas
(+48) 22 300 89 89
Napisz do nas
fundacja@klonowski.pl
Apel do środowiska prawniczego o obronę Prokuratury i prokuratorów przed niesłusznymi oskarżeniami
Apel do środowiska prawniczego o obronę Prokuratury i prokuratorów przed niesłusznymi oskarżeniami
Prokuratura jako fundament praworządności powinna pozostawać niezależną instytucją, podejmującą decyzje w oparciu o zgromadzone dowody i obowiązujące przepisy prawa, bez jakiejkolwiek ingerencji politycznej, społecznej, środowiskowej czy medialnej. W ostatnich dniach w Polsce rozgorzała debata publiczna wokół tragicznej śmierci Barbary Skrzypek, wieloletniej współpracowniczki jednego z czołowych polityków, która zmarła kilkadziesiąt godzin po swoim przesłuchaniu w sprawie tzw. „dwóch wież”, prowadzonym przez prokurator Ewę Wrzosek. To wydarzenie stało się pretekstem do bezprecedensowego ataku na Prokuraturę, a w szczególności na prokurator Wrzosek, której działanie – zgodne z obowiązującym prawem i procedurami – stało się przedmiotem nagonki medialnej i politycznej. Niezależność Prokuratury oraz jej funkcjonariuszy wymaga pełnej obrony przed wszelkimi próbami nacisku, groźbami, a także działaniami podważającymi jej autorytet i obiektywizm.
Każdy obywatel uczestniczący w postępowaniu karnym, niezależnie od roli, w jakiej występuje, powinien mieć pełne prawo do ochrony swoich interesów w sposób zgodny z obowiązującym porządkiem prawnym. Zgodnie z aktualnym stanem prawnym, świadek przesłuchiwany w postępowaniu karnym ma prawo do ustanowienia pełnomocnika, jednak jego obecność przy przesłuchaniu nie jest obligatoryjna i zależy od decyzji organu prowadzącego postępowanie. Art. 87 § 3 Kodeksu postępowania karnego określa, że pełnomocnik świadka może zostać dopuszczony do udziału w czynności przesłuchania, jeżeli wymaga tego interes świadka. W praktyce oznacza to, że prokurator ocenia, czy obecność pełnomocnika jest konieczna dla ochrony praw osoby przesłuchiwanej. W przypadku Barbary Skrzypek prokurator Wrzosek podjęła decyzję o braku podstaw do obecności pełnomocnika, co było zgodne z obowiązującym stanem prawnym. Krytyka tej decyzji w rzeczywistości stanowi krytykę obowiązujących przepisów, a nie indywidualnego działania prokuratora w konkretnej sprawie.
Tragiczna śmierć Barbary Skrzypek została instrumentalnie wykorzystana do podważania autorytetu Prokuratury oraz osobistego ataku na prokurator Ewę Wrzosek. Sekcja zwłok wykazała, że przyczyną zgonu była niewydolność krążenia spowodowana rozległym zawałem tylnej ściany serca, z obecnością skrzepliny i upośledzeniem drożności gałęzi okalającej lewej tętnicy wieńcowej. Lekarska analiza przyczyn śmierci nie wykazała żadnego związku z przesłuchaniem, a mimo to prokurator stała się celem publicznego ostracyzmu i fali oskarżeń, pozbawionych jakichkolwiek podstaw merytorycznych. Tego rodzaju działania, polegające na przypisywaniu odpowiedzialności za niezależne od prokuratury zdarzenia, stanowią niebezpieczny precedens, uderzający w podstawowe zasady funkcjonowania organów ścigania oraz praworządności.
W obliczu zaistniałej sytuacji konieczne jest zachowanie umiaru i szacunku w publicznej debacie. Śmierć Barbary Skrzypek jest tragicznym wydarzeniem, jednak nie powinna być wykorzystywana do ataków na Prokuraturę czy konkretnych prokuratorów bez przedstawienia konkretnych dowodów na nieprawidłowości w postępowaniu. Wszelkie oskarżenia powinny być poparte rzetelnymi dowodami i rozpatrywane w odpowiednich procedurach prawnych.
Niezależność Prokuratury, podobnie jak niezależność Sądów, stanowi kluczowy filar demokratycznego państwa prawa. Organy ścigania muszą mieć zapewnioną możliwość prowadzenia postępowań w sposób bezstronny, rzetelny i zgodny z prawem, bez obawy przed politycznymi czy medialnymi konsekwencjami swoich decyzji. Atak na prokurator Ewę Wrzosek jest nie tylko atakiem na jednostkę, ale także na instytucję Prokuratury jako całość. Prokuratorzy, podejmując decyzje procesowe, muszą kierować się wyłącznie literą prawa i dobrem Wymiaru Sprawiedliwości. Trzeba podkreślić, że Prokuratura zawsze powinna być instytucja absolutnie bezstronną, gdzie decyzje powinny być podejmowane na chłodno, sprawiedliwie, po przemyśleniu. Nie możemy dopuścić w Polsce do tego by jakikolwiek prokurator, a obecnie prokurator Ewa Wrzosek była „publicznie linczowana” za to, że rzetelnie i profesjonalnie, zgodnie z wszelkimi normami prawnymi wykonuję swoją prokuratorską pracę. Próby zastraszania prokuratorów, groźby, zniesławienia i publiczne oskarżenia, oparte na emocjach i spekulacjach, nie mogą mieć miejsca w demokratycznym państwie prawa.
Należy również zauważyć, że omawiana sprawa uwidoczniła lukę w przepisach dotyczących obecności pełnomocnika podczas przesłuchań świadków. W trosce o przejrzystość procedur i zagwarantowanie każdemu uczestnikowi postępowania pełnej ochrony prawnej konieczna jest inicjatywa legislacyjna zmieniająca (nowelizująca) art. 87 § 3 KPK i inne powiązane przepisy w taki sposób, aby każda osoba przesłuchiwana miała zagwarantowane bezwzględne prawo do udziału swojego pełnomocnika w czynności przesłuchania. Jest to szczególnie istotne w przypadkach, gdy świadek może odczuwać stres związany z postępowaniem karnym, co może mieć wpływ na jego komfort psychiczny oraz zdolność do składania wyczerpujących i zgodnych z prawdą zeznań. Proponowane zmiany nie tylko zwiększyłyby transparentność i ochronę praw osób przesłuchiwanych, ale również zapobiegałyby potencjalnym kontrowersjom i manipulacjom, które mogą wynikać z braku obecności pełnomocnika świadka.
Warto również podjąć szersze działania legislacyjne w kierunku wprowadzenia do polskiego systemu prawa instytucji świadka z asystą, zgodnie z rozwiązaniami stosowanymi w systemie francuskim oraz z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Taki model, postulowany również przez Rzecznika Praw Obywatelskich, zakładałby, że osoby, wobec których istnieją silne wskazania i dowody mogące świadczyć o ich związku z czynami objętymi postępowaniem przygotowawczym, nie byłyby traktowane jako zwykli świadkowie, lecz jako świadkowie z asystą. W praktyce oznaczałoby to obowiązkową obecność adwokata podczas przesłuchania, możliwość uczestniczenia w czynnościach dochodzenia i śledztwa, przeglądania akt oraz żądania konfrontacji ze świadkami oskarżenia. Tego rodzaju rozwiązanie znacząco podniosłoby standardy ochrony prawnej przesłuchiwanych osób, eliminując ryzyko wymuszania samoobciążających zeznań i zwiększając transparentność postępowań karnych.
Dodatkowo, należy poważnie rozważyć kwestię konstytucyjności art. 87 § 3 KPK, który w obecnym brzmieniu przyznaje organom ścigania arbitralne prawo do decydowania o dopuszczeniu pełnomocnika świadka, co może prowadzić do naruszenia fundamentalnych praw obywatelskich. Szczególnie niepokojący jest brak mechanizmu kontroli sądowej w postępowaniu przygotowawczym, co w praktyce zamyka świadkowi możliwość dochodzenia ochrony swoich praw. Taki stan prawny może być sprzeczny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP gwarantującym prawo do rzetelnego procesu oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji RP, który zabrania zamykania drogi sądowej w dochodzeniu naruszonych praw. W demokratycznym państwie prawa niedopuszczalne jest, aby decyzja prokuratora w przedmiocie odmowy udziału pełnomocnika w przesłuchaniu była ostateczna i niepodważalna. Konieczna jest zatem nie tylko nowelizacja art. 87 § 3 KPK, ale także wprowadzenie mechanizmu sądowej kontroli tych decyzji, co stanowiłoby zgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej zabezpieczenie praw uczestników postępowania karnego.
W obliczu haniebnych oskarżeń, zastraszania i medialnej nagonki Prokuratura wymaga pełnego wsparcia środowiska prawniczego oraz społeczeństwa, które powinno bronić jej niezależności i bezstronności. Wszelkie formy nacisku na prokuratorów stanowią niebezpieczny precedens, który może prowadzić do podważania praworządności i rzetelności prowadzonych postępowań. Dlatego apeluję o zachowanie umiaru w debacie publicznej oraz o poszanowanie niezależności instytucji państwowych, które pełnią kluczową rolę w systemie sprawiedliwości. W szczególności zwracam się do przedstawicieli środowiska prawniczego o wyrażenie solidarności z prokurator Ewą Wrzosek i potępienie wszelkich prób jej zastraszania i dyskredytacji.
Równocześnie zachęcam do rozpoczęcia prac legislacyjnych nad nowelizacją przepisów dotyczących praw świadków w postępowaniu karnym. Prawo powinno jednoznacznie gwarantować każdemu przesłuchiwanemu pełne prawo do obecności jego pełnomocnika, co będzie stanowiło istotne zabezpieczenie zarówno dla samego świadka, jak i dla organów ścigania, eliminując wszelkie wątpliwości i kontrowersje związane z przebiegiem czynności procesowych.
Demokratyczne państwo prawa wymaga stabilnych i niezależnych instytucji, które mogą działać bez presji politycznej, medialnej, środowiskowej i społecznej. W obliczu obecnych wydarzeń obrona Prokuratury i prokuratorów przed niesłusznymi oskarżeniami jest nie tylko koniecznością, ale także obowiązkiem całego środowiska prawniczego. Każda próba ingerencji w niezależność organów ścigania stanowi realne zagrożenie dla praworządności, której obrona powinna być priorytetem dla wszystkich obywateli ceniących sprawiedliwość i profesjonalizm w funkcjonowaniu państwa.
dr n. pr. Radosław Klonowski
Pierwszy Prezes Fundacji Etyki Prawnej, Rzetelności Prawniczej oraz Rozwoju Profesjonalizmu i Standardów Prawniczych w Polsce z Inicjatywą dla Społeczeństwa
📍 Siedziba Fundacji: Warszawa (00-095), Plac Bankowy 2
📧 fundacja@klonowski.pl | 📞 +48 698 100 700
🔗 www.FundacjaProfesjonalizmuPrawnego.pl | LinkedIn: Radosław Klonowski
🆘 Wsparcie prawne i interwencyjne Fundacji 🆘
📞 +48 698 100 700 | 📩 SMS24: +48 608 500 100
Przeczytaj także:
Fundacja
profesjonalizmu prawnego
Szukaj nas na
Fundacja Etyki Prawnej, Rzetelności Prawniczej oraz Rozwoju Profesjonalizmu i Standardów Prawniczych w Polsce z Inicjatywą dla Społeczeństwa z siedzibą w Warszawie, ma na celu promowanie wysokich standardów etyki oraz profesjonalizmu w zawodzie prawniczym w Polsce oraz pomoc wszystkim beneficjentom w zakresie praw człowieka, wolności, praw konstytucyjnych, sprawiedliwości.
Strona www stworzona w kreatorze KancelariiKlonowski.
Projekt i wykonanie: Smart Klonowski